บริษัท Genetika+ ซึ่งเป็นบริษัทเทคโนโลยีด้านสุขภาพของอิสราเอล บริษัทก่อตั้งขึ้นในปี 2561 กล่าวว่าเทคโนโลยีของบริษัทสามารถจับคู่ยาต้านอาการซึมเศร้ากับผู้ป่วยได้ดีที่สุด เพื่อหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ และตรวจสอบให้แน่ใจว่ายาที่กำหนดใช้ได้ผลดีที่สุด
Israeli health-tech firm Genetika+. Established in 2018, the company says its technology can best match antidepressants to patients, to avoid unwanted side effects, and make sure that the prescribed drug works as well as possible.
ดร.ทาเลีย โคเฮน โซลาล (ซ้าย) กำลังใช้ AI เพื่อช่วยเธอและทีมค้นหายาต้านอาการซึมเศร้าที่ดีที่สุดสำหรับผู้ป่วย
ปัญญาประดิษฐ์ช่วยแพทย์วินิจฉัย จับคู่ยากับผู้มีภาวะซึมเศร้าได้อย่างไร
ดร.ทาเลีย โคเฮน โซลาล นั่งลงที่กล้องจุลทรรศน์เพื่อดูเซลล์สมองของมนุษย์ที่เติบโตในจานเพาะเชื้ออย่างใกล้ชิด
“สมองมีความละเอียดอ่อน ซับซ้อน และสวยงามมาก” เธอกล่าว
Dr. Cohen Solal นักประสาทวิทยาเป็นผู้ร่วมก่อตั้ง และหัวหน้าผู้บริหารของบริษัท Genetika+ ซึ่งเป็นบริษัทเทคโนโลยีด้านสุขภาพของอิสราเอล บริษัทก่อตั้งขึ้นในปี 2561 กล่าวว่าเทคโนโลยีของบริษัทสามารถจับคู่ยาต้านอาการซึมเศร้ากับผู้ป่วยได้ดีที่สุด เพื่อหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ และตรวจสอบให้แน่ใจว่ายาที่กำหนดใช้ได้ผลดีที่สุด
“เราสามารถกำหนดลักษณะของยาที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยแต่ละรายได้ ในครั้งแรก” ดร. โคเฮน โซลัลกล่าวเสริม
Genetika+ ทำสิ่งนี้โดยการรวมเทคโนโลยีสเต็มเซลล์ล่าสุด – การเติบโตของเซลล์มนุษย์ที่เฉพาะเจาะจง – เข้ากับซอฟต์แวร์ปัญญาประดิษฐ์ (AI)
จากตัวอย่างเลือดของผู้ป่วย เจ้าหน้าที่เทคนิคสามารถสร้าง (generate) เซลล์สมองขึ้นได้ แล้วนำเซลล์เหล่านี้จะถูกทดสอบกับยาต้านอาการซึมเศร้าหลายตัว และบันทึกข้อมูลผลการเปลี่ยนแปลงของเซลล์เอาไว้ ที่เรียกว่า “ไบโอมาร์คเกอร์“ (biomarkers) จากนั้น นำข้อมูลจากประวัติทางการแพทย์ และข้อมูลทางพันธุกรรมของผู้ป่วย นำมาประมวลผลร่วมกันด้วย AI เพื่อให้คำแนะนำ ตัวเลือกยาที่ดีที่สุด พร้อมข้อมูลสนับสนุน เพื่อให้แพทย์วินิจฉัย ในการสั่งจ่ายยา และกำหนดขนาดยา
แม้ว่าเทคโนโลยีดังกล่าวจะยังอยู่ในขั้นตอนการพัฒนา แต่บริษัท Genetika+ ซึ่งสำนักงานใหญ่อยู่ในกรุงเทลอาวีฟ ตั้งใจที่จะเปิดตัว AI ตัวนี้ เพื่อให้บริการในเชิงพาณิชย์ ในปีหน้า
นี่เป็นตัวอย่างของการนำ AI มาใช้ในภาคเภสัชกรรมที่กำลังเพิ่มมากขึ้น บริษัทได้รับเงินทุนสนับสนุนจาก European Research Council และ European Innovation Council ของสหภาพยุโรป นอกจากนี้ Genetika+ ยังทำงานร่วมกับบริษัทเภสัชกรรมเพื่อพัฒนายาใหม่ที่ดีขึ้น
บริษัทหวังว่า ผลงานของบริษัทจะเป็นที่ต้องการอย่างมากในอนาคต องค์การอนามัยโลกระบุว่า มีผู้คนมากกว่า 280 ล้านคนทั่วโลกที่ป่วยเป็นโรคซึมเศร้า และแม้ว่าการใช้ยาต้านอาการซึมเศร้า จะไม่ใช่การรักษาที่เหมาะสมสำหรับทุกคน จากการประเมิน ที่มีกันมานานแล้ว พบว่า เกือบสองในสามของใบสั่งยาให้ผู้มีภาวะซึมเศร้า หรือความวิตกกังวล ในข่วงเริ่มต้น แพทย์มีความยากในการวินิจฉัย และสั่งยา ไม่ตรงกับผู้ป่วย ต้องใช้ช่วงเวลปรับยา มากพอสมควร จึงสั่งยาได้ถูกต้องเหมาะสมกับผู้ป่วย
ภาคเภสัชกรรมทั่วโลกมีรายได้ 1.4 ล้านล้านดอลลาร์ในปี 2564
“เราอยู่ในช่วงเวลาที่เหมาะสมที่จะสามารถผสมผสานเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ล่าสุด กับความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีทางชีวภาพ” ดร. โคเฮน โซลาลกล่าว
ดร. Heba Sailem กล่าวว่าศักยภาพของ AI ในการเปลี่ยนแปลงอุตสาหกรรมเภสัชกรรมทั่วโลก ซึ่งสร้างรายได้ 1.4 ล้านล้านดอลลาร์ (1.1 ล้านล้านปอนด์) ในปี 2564 นั้นสูงมาก
เธอเป็นอาจารย์อาวุโสด้านชีวการแพทย์ AI และวิทยาศาสตร์ข้อมูลที่ King’s College London เธอกล่าวว่าจนถึงตอนนี้ AI ได้ช่วยทุกอย่าง “ตั้งแต่การระบุยีนเป้าหมายที่เป็นไปได้สำหรับการรักษาโรคบางชนิด และการค้นพบยาใหม่ ไปจนถึงการปรับปรุงการรักษาผู้ป่วยโดยการทำนาย กลยุทธ์การรักษาที่ดีที่สุด การค้นพบตัวชี้วัดทางชีวภาพสำหรับการรักษาผู้ป่วยเฉพาะบุคคล หรือแม้กระทั่งการป้องกันโรคด้วยการตรวจหาสัญญาณของการเกิดขึ้นตั้งแต่เนิ่นๆ”
อย่างไรก็ตาม Calum Chace ผู้เชี่ยวชาญด้าน AI กล่าวว่าการนำ AI มาใช้ในภาคเภสัชกรรมยังคงเป็น “กระบวนการที่ช้า”
“บริษัทยามีขนาดใหญ่มาก และการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญใดๆ ในวิธีการวิจัยและพัฒนาจะส่งผลกระทบต่อคนจำนวนมากในแผนกต่างๆ” นายเชซ ผู้เขียนหนังสือหลายเล่มเกี่ยวกับ AI กล่าว
“การให้คนเหล่านี้เห็นด้วยกับแนวทางใหม่ในการทำสิ่งต่าง ๆ นั้นเป็นเรื่องยาก ส่วนหนึ่งเป็นเพราะผู้อาวุโสไปถึงจุดที่เป็นอยู่ได้ด้วยการทำสิ่งต่าง ๆ ในแนวทางเดิม
“พวกเขาคุ้นเคยกับสิ่งนั้น และเชื่อมั่นในสิ่งนั้น และพวกเขาอาจกลัวว่าจะถูกลดคุณค่าลงสำหรับบริษัท หากสิ่งที่พวกเขามีประสบการณ์ รู้วิธีการทำ มีคุณค่าน้อยลง”
อย่างไรก็ตาม ดร. Sailem เน้นย้ำว่าภาคเภสัชกรรมไม่ควรถูกล่อลวงให้แข่งขันกับ AI และควรใช้มาตรการที่เข้มงวดก่อนที่จะใช้การคาดการณ์
“โมเดล AI สามารถเรียนรู้คำตอบที่ถูกต้อง ด้วยเหตุผลที่ไม่ถูกต้อง และเป็นความรับผิดชอบของนักวิจัย และนักพัฒนาที่ต้องแน่ใจว่า มีการใช้มาตรการต่างๆ เพื่อหลีกเลี่ยงอคติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อได้รับการฝึกอบรมเกี่ยวกับข้อมูลของผู้ป่วย” เธอกล่าว
Insilico Medicine ในฮ่องกงกำลังใช้ AI เพื่อเร่งการค้นพบยา
“แพลตฟอร์ม AI ของเราสามารถระบุยาที่มีอยู่ซึ่งสามารถนำมาใช้ใหม่ได้ ออกแบบยาใหม่สำหรับเป้าหมายของโรคที่ทราบ หรือค้นหาเป้าหมายใหม่และออกแบบโมเลกุลใหม่” Alex Zhavoronkov ผู้ร่วมก่อตั้งและประธานเจ้าหน้าที่บริหารกล่าว
Alex Zhavoronkov กล่าวว่าการใช้ AI ช่วยให้บริษัทของเขาพัฒนายาใหม่ได้เร็วกว่าปกติ
ยาที่ได้รับการพัฒนามากที่สุด ซึ่งเป็นยารักษาภาวะปอดที่เรียกว่าพังผืดในปอดที่ไม่ทราบสาเหตุ กำลังอยู่ในระหว่างการทดลองทางคลินิก
นาย Zhavoronkov กล่าวว่า โดยปกติจะใช้เวลาสี่ปีกว่าที่ยาใหม่จะไปถึงขั้นตอนนั้น แต่ต้องขอบคุณ AI ทำให้ Insilico Medicine ประสบความสำเร็จ “ภายในเวลาไม่ถึง 18 เดือน ด้วยต้นทุนเพียงเล็กน้อย”
เขาเสริมว่าบริษัทมียาอีก 31 ชนิด ในขั้นตอนต่างๆ ของการพัฒนา
ย้อนกลับไปในอิสราเอล ดร. โคเฮน โซลาล กล่าวว่า AI สามารถช่วย “ไขปริศนา” ของยาที่ใช้ได้ผล